ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: Η Βαγγελιώ Καρακατσάνη μιλάει για το πρώτο της μυθιστόρημα.
Συνέντευξη στον Χρήστο Τσιάντη για την έκδοση του βιβλίου
Η Βαγγελιώ Καρακατσάνη ζει στις Αρχάνες κοντά στο Ηράκλειο της Κρήτης. Είναι Τεχνολόγος Γεωπόνος-Αρχιτέκτων Τοπίου και πρόεδρος του Σωματείου ενάντια στο στίγμα και την προκατάληψη για τις ψυχικές διαταραχές «Υπέρβαση». Εργάστηκε και ως δημοσιογράφος σε διάφορα έντυπα. Ανέπτυξε πλούσια συνδικαλιστική δράση από τα φοιτητικά της χρόνια και διετέλεσε πρόεδρος του Δ.Σ. της Ένωσης Ιδιωτικών Υπαλλήλων Νομού Ηρακλείου.
-Βαγγελιώ τί συμβολίζει για σένα «η ρίζα του αετού;»
-Η ρίζα είναι η αφορμή, η αιτία που έγραψα, που δεν ήταν άλλη από το κοινωνικό στίγμα για τη ψυχική νόσο. Ταυτόχρονα δηλώνει την ατέρμονη πάλη του κεντρικού ήρωα, του Μανολιού, να βρει την αιτία του κακού, την αιτία των προκλήσεων που κάθε φορά αντιμετωπίζει, με στόχο να ξεπεράσει τις διάφορες καταστάσεις με τις οποίες έρχεται αντιμέτωπος. Ο αετός από την άλλη, πετάει ψηλά και διαγράφοντας κυκλική πορεία με ελάχιστα τινάγματα των φτερών του, ξεπερνάει μπόρες και δυσκολίες. Εγώ τον τοποθετώ στους πρόποδες, στη ρίζα του βουνού, εκεί που συνήθως ζουν οι άνθρωποι, γιατί θέλω να καταδείξω ότι ο άνθρωπος αποτελεί από τη φύση του κοινωνικό ον κατά τον Αριστοτέλη κι αυτή είναι η πεμπτουσία όλου του ανθρώπινου πολιτισμού. «Η ρίζα του αετού» επομένως συμβολίζει τον άνθρωπο που παλεύει να βρει τις αιτίες από κοινού με άλλους ανθρώπους και τον τρόπο να ξεπεράσει τις ανηφοριές της ζωής.
-Μυθιστόρημα λοιπόν, αλλά με φιλοσοφικές, υπαρξιακές διαστάσεις. Τί διαβάζεις Βαγγελιώ; Ποιές είναι ο δικές σου πηγές έμπνευσης γενικότερα;
-Αυτήν την περίοδο διαβάζω τρία βιβλία ταυτόχρονα, ανάλογα με τη διάθεση. Την «Ασκητική» του Νίκου Καζαντζάκη, τον «έρωτα στα χρόνια της χολέρας» του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες και το «Αγάπησε τον εαυτό σου, η ζωή θα σε αγαπήσει» της ψυχιάτρου Μπενσάιντ Κάτριν. Η πηγή έμπνευσής μου είναι η ίδια η ζωή και οι άνθρωποι που ζουν κάθε στιγμή χωρίς να λογαριάζουν κόπους και θυσίες. Γιατί για να ζεις χρειάζεται να θυσιάζεις τουλάχιστον την ξεκούρασή σου. Και δεν εννοώ φυσικά τις στιγμές δημιουργικής μοναξιάς αλλά το… αραλίκι είτε αυτό συντελείται μπροστά από την οθόνη του υπολογιστή είτε μπροστά από το χαζοκούτι. Και τα δυο παρέχονται δωρεάν επομένως είναι και… επικίνδυνα. Με εμπνέουν οι άνθρωποι που ατενίζουν τη ζωή με αισιοδοξία, όχι γιατί είναι αφελείς ή επιπόλαιοι αλλά γιατί οι ίδιες οι πράξεις τους, τούς επιτρέπουν να είναι αισιόδοξοι.
-Μια τέτοια πράξη αισιοδοξίας είναι και η δράση της «Υπέρβασης;»
-Μπορεί κανείς να το πει κι έτσι. Δυστυχώς το κοινωνικό στίγμα για την ψυχική νόσο υπάρχει στην καθημερινότητα των πασχόντων, συχνά συνυπάρχει με τον αυτοστιγματισμό και έρχεται στην επικαιρότητα με δραματικό τρόπο. Μια πρόσφατη μελέτη αγγλικού πανεπιστημίου που συνόψισε τα αποτελέσματα από 114 έρευνες που αφορούσαν πάνω από 90.000 πάσχοντες σε Ευρώπη και Αμερική έδειξε ότι 1 στους 4 ανθρώπους πάσχει από κάποια διαταραχή, ενώ, το κοινωνικό στίγμα είναι ο σημαντικότερος ανασταλτικός παράγοντας που το 75% των ψυχικά πασχόντων δεν αναζητά θεραπεία.
Οι εθελοντές της Υπέρβασης έχουν περάσει διάφορα συναισθηματικά στάδια όπως ο θυμός, η απόγνωση, η παραίτηση και εν συνεχεία η αποδοχή, η αφύπνιση και η αντίδραση με ένα δημιουργικό και διεκδικητικό τρόπο. Κι αυτό από μόνο του συνθέτει αισιόδοξους ανθρώπους που έχουν βγει νικητές από τη διαπάλη με τον «άλλο» τους εαυτό, που συνιστά από μόνο του κορυφαία πράξη αυτογνωσίας. Δεν θα περιόριζα όμως τις πράξεις αισιοδοξίας στους ψυχικά πάσχοντες μιας και είναι πάμπολλα παραδείγματα ανθρώπων που έδωσαν ακόμα και τη ζωή τους για πανανθρώπινα οράματα, αμφισβήτησαν την εξουσία των εκμεταλλευτών αφήνοντάς μας πολύτιμη παρακαταθήκη για «τους σεισμούς που μέλλονται να ΄ρθουν» όπως λέει και ο Μπέρτολτ Μπρεχτ.
-Πότε προγραμματίζεις να παρουσιαστεί το βιβλίο σου;
-Την Τετάρτη 16 Δεκέμβρη θα παρουσιαστεί στο Ηράκλειο σε μια εκδήλωση που συνδιοργανώνουν η «Υπέρβαση» και ο «Κρίκος», σύλλογος συγγενών και φίλων ψυχικά ασθενών, υπό την αιγίδα της 7ης ΥΠΕ Κρήτης. Για το βιβλίο θα μιλήσουν η ψυχίατρος Ευγενία Χουρδάκη, η ψυχολόγος Φρόσω Μαρκοδημητράκη και η υπεύθυνη τύπου της 7ης ΥΠΕ και Πρόεδρος του ΚΟΙΣΠΕ Ηρακλείου «Μίτος» Γαρεδάκη Εύη και φυσικά θα μας συνοδέψουν με τις μουσικές τους επιλογές οι Δραβίδες-Αντώνης Φραγκιαδάκης και Λίνα Κατσούνα. Θα ακολουθήσουν παρουσιάσεις σε Ρέθυμνο, Χανιά και Άγιο Νικόλαο αλλά και σε ομάδες ψυχικά πασχόντων διαφόρων δομών κυρίως στο Ηράκλειο. Στη συνέχεια σε συνεργασία με την 7η ΥΠΕ και τους συλλόγους ψυχικά πασχόντων και συγγενών και φίλων θα ανοίξουμε φτερά για την υπόλοιπη Ελλάδα.