Βαγγελιώ Καρακατσάνη «Στη Ρίζα του αετού»
Προαναγγελία της παρουσίασης του βιβλίου στο Ατέχνως
Ο Μανολιός, μια αινιγματική φυσιογνωμία, διεισδύει στους λαβύρινθους της ψυχής, ψάχνοντας την άκρη του μίτου, υπό την απειλή του Μινώταυρου.
Θα σου δείξει πως μπορείς να βγεις.
Η ζωή ενός ανήσυχου νέου όπως τη φαντάστηκα, με τα σκαμπανεβάσματα, την εσωτερική διαπάλη και τις έριδες που τη συνοδεύουν, έως ότου κατακτήσει τις ατομικές του ισορροπίες και γαληνέψει.
Αυτή είναι η μαγεία του ταξιδιού, καβαφική ή όχι. Κι όταν θα φτάνεις στο τέλος, θα μπορούμε να κοιμόμαστε ήσυχοι μιας και «…δεν είμαστε λίγοι. Είμαστε πολλοί αλλά σκόρπιοι».
Μια κραυγή ενάντια στο κοινωνικό στίγμα για την ψυχική νόσο και στον κοινωνικό αποκλεισμό και την περιθωριοποίηση των ψυχικά πασχόντων. Ένα ράπισμα ενάντια στην περιφρόνηση και την αμφιθυμία, στη μοναξιά και την παραμέληση, στην εκμετάλλευση και την κακοήθεια, στην απομόνωση και την υποτίμηση των οικογενειών των ψυχικά ασθενών.
ΠΡΟΛΟΓΟΣ της Ευγενίας Χουρδάκη
Στη “ρίζα του αετού”, η συγγραφέας με μοναδική γλαφυρότητα μας παρουσιάζει το πρόβλημα του στίγματος για την ψυχική νόσο. Το στίγμα / αυτός ο μύθος της τρέλας συνεισφέρει στη διατήρηση στερεοτύπων τόσο για την ψυχική ασθένεια όσο και την “υποτιθέμενη” επικινδυνότητα του ανθρώπου με ψυχοκοινωνικά προβλήματα.
Μέσα από τη ζωή του κεντρικού ήρωα παρακολουθούμε το δράμα και τις συνέπειες της ψυχικής διαταραχής όχι μόνο για τον ίδιο τον άνθρωπο που υποφέρει αλλά και για όλη την οικογένειά του. Αυτή η πλαστή εικόνα του επικίνδυνου ασθενή, τρομοκρατεί τον ίδιο τον ασθενή και τους συγγενείς του περισσότερο και από την ίδια τη νόσο. Καταρρακώνει την αυτοεκτίμησή τους, τους γεμίζει ενοχή και τους οδηγεί στο να νιώθουν αβοήθητοι και καταδικασμένοι σε κοινωνικό αποκλεισμό. Ο φόβος του κοινωνικού αποκλεισμού συχνά συμβουλεύει λανθασμένα τον άνθρωπο που υποφέρει ψυχολογικά να μην λάβει θεραπεία για να μην ταυτοποιηθεί σαν ασθενής και στιγματιστεί.
Επινοώντας έναν ουδέτερο αφηγητή, η συγγραφέας δημιουργεί την αίσθηση της αντικειμενικότητας στην εξιστόρηση. Παράλληλα δινει το λόγο στους ήρωες της, εξυπηρετώντας έτσι την φυσικότητα και δραματικότητα του κειμένου. Χάρη στην εναλλαγή εικόνων και σχημάτων εξασφαλίζεται η ζωντάνια του λόγου και αποφεύγεται η μονοτονία. Έτσι γίνεται ο αναγνώστης δέκτης μηνυμάτων και κοινωνός στην έγερση φιλοσοφικών ερωτημάτων με ένα απλό και κατανοητό τρόπο. Η χρήση ειλικρινούς, καθαρού ύφους χωρίς περιττές επιτηδεύσεις διευκολύνει την συμπόρευση του αναγνώστη στο επίπονο ταξίδι του ήρωα προς τη γνωριμία με τον εαυτό του, τον κόσμο και το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο στο οποίο πρέπει να κινηθεί μέχρι να καταφέρει να χαράξει τους δικούς του στόχους.
Ο Μανολιός από μικρός σαν “μαχητής της θάλασσας” πρέπει να λύσει το “αίνιγμα” της ζωής, να δοκιμάσει την κοινωνική αναλγησία και την απογοήτευση από την εγκατάλειψη από τους συντρόφους, να δουλέψει σωματικά και ψυχικά για να σταθεί στα πόδια του, να προσπαθήσει να προσαρμόζεται συνεχώς σε νέες συνθήκες και δεδομένα. Και ταυτόχρονα πρέπει να παλέψει με την “τίγρη” δηλαδή με τους δικούς του φόβους. Στην πορεία συνειδητοποεί ότι πρώτα πρέπει να αναγνωρίσει και να αποδεχτεί τις σκιές από τις ανησυχίες και τους φόβους του, περνώντας διαφορετικά συναισθηματικά στάδια όπως το θυμό, την απόγνωση, την παραίτηση και μετά την αποδοχή, την αφύπνιση και την αντίδραση με ένα δημιουργικό τρόπο, φτιάχνοντας τη δική του σχεδία που τον ταξιδεύει προς το νησί που δυνητικά μπορεί να βρει δικαιοσύνη, ισότητα, ηρεμία και χαρά, όπως του έλεγε ο παππούς του.
Μέσα στην κοινωνία που το στίγμα της ψυχικής νόσου κυριαρχεί, ο πρωταγωνιστής του βιβλίου μάχεται να φύγει μακριά από την ψυχική νόσο, αλλά σαν σύγχρονος ήρωας αρχαίας τραγωδίας, νοσεί ο ίδιος από αυτό που είχε μισήσει στον πατέρα του και τότε συνειδητοποεί βιωματικά το ψυχικό σύμπτωμα και συμπάσχει, συμπάσχει με το δράμα του πατέρα του. Κάνει όμως τη γενναία επιλογή να διαφοροποιηθεί από τον πατέρα του και ν’ ανοίξει τα φτερά του.
Το βιβλίο αυτό μας βοηθά μέσα από τη ζωή του Μανολιού να ξετυλίξουμε το μύθο της ψυχικής νόσου, να προβληματιστούμε και να συναισθανθούμε το μέγεθος από τις συνέπειες του στίγματος και να αναρρωτηθούμε ποιο λιθαράκι θα μπορούσαμε εμείς να βάλουμε στην καταπολέμηση του. Η συγγραφέας στο τέλος γενναιόδωρα μας επιτρέπει να επεκτείνουμε μόνοι μας την ιστορία, προσκαλώντας και προκαλώντας μας να συμμετάσχουμε ακόμα πιο ενεργά, με το να φανταστούμε ο καθένας μόνος τη δική του συνέχεια στην μελλοντική ζωή του Μανολιού κι έτσι ουσιαστικά να ξανακοιτάξουμε τη δική μας μοναχική πορεία στη ζωή και να αναθεωρήσουμε δικές μας στάσεις και συμπεριφορές. Και μέσα από ένα εσωτερικό διάλογο, με αντίστοιχες εσωτερικευμένες διεργασίες να οδηγηθούμε στη λύτρωση από τους δικούς μας προβληματισμούς – θηρία.